Çocuklarda Dikkat Eksikliği: “Dikkatini Toplayamıyor” Değil, “Farklı Odaklanıyor”

Bazı çocuklar derste, ödevde ya da günlük işlerde dikkatlerini toplamakta zorlanabilir.Bu durum hemen “tembellik” ya da “isteksizlik” olarak görülse de, aslında çoğu zaman dikkat eksikliği ile ilgilidir.Dikkat eksikliği, yalnızca “dikkatini verememek” değil, beynin odaklanmayı sürdürme biçimindeki farklılıklar anlamına gelir.

🧠 Dikkat Eksikliği Nedir?

Dikkat eksikliği, çocuğun çevresindeki uyaranlara karşı aşırı duyarlı olması veya öncelik sıralaması yapamaması sonucunda odaklanma güçlüğü yaşamasıdır.Yani çocuk dikkatini vermek istemediği için değil, hangi bilgiye odaklanacağını seçmekte zorlandığı için dikkat dağılır.

Bu durum genellikle şu şekilde fark edilir:

• Ödeve başlar ama kısa sürede ilgisini kaybeder,

• Ders sırasında hayallere dalar,

• Eşyalarını sık sık kaybeder,

• Başladığı işi bitirmekte zorlanır,

• Söylenenleri duymamış gibi davranır.

  
  

🌿 Neden Olur?

Dikkat eksikliğinin tek bir nedeni yoktur; genellikle biyolojik ve çevresel etkenlerin birleşiminden kaynaklanır:

1. Beyin işlev farklılıkları: Dikkat ve planlamadan sorumlu bölgelerdeki nörolojik gelişim farklılıkları.

2. Genetik yatkınlık: Ailede dikkat sorunları olan bireylerin bulunması.

3. Çevresel faktörler: Aşırı uyaran, düzensiz yaşam, uyku veya beslenme yetersizlikleri.

4. Duygusal etkenler: Kaygı, düşük özgüven, stres ya da ebeveyn baskısı.

Dikkat eksikliği, çoğu zaman hiperaktiviteyle birlikte görülür; ancak bazı çocuklar sadece dikkat alanında zorlanabilir.

💬 Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Dikkat eksikliği her çocukta aynı şekilde görülmez.Bazı çocuklar sessiz, dalgın, içe kapanık olabilir; bazıları ise hareketli, hızlı konuşan ve aceleci davranabilir.

Sık görülen belirtiler:

• Görev veya ödevleri tamamlamada zorlanma

• Eşyalarını sık sık unutma veya kaybetme

• Uzun süreli odaklanma gerektiren etkinliklerden kaçınma

• Kolayca çevresel ses veya görüntülerden etkilenme

• “Dinliyormuş gibi” görünme ama söyleneni kaçırma

  
  

🌼 Aileler Ne Yapabilir?

Dikkat eksikliği yaşayan çocuklar genellikle “yapmak istemediği” için değil, yapamadığı için zorlanır.Bu yüzden yargılamak yerine, “nasıl kolaylaştırabiliriz?” sorusu en doğru yaklaşımdır.

1. Küçük hedeflerle başlayın

Büyük ödevleri parçalara ayırın.

“Bugün sadece ilk 5 soruya bakalım.”başlangıçta çocuğun başarı hissini artırır.

2. Görsel düzen kullanın

Zamanlayıcılar, görev çizelgeleri, renkli post-itler çocuğun dikkatini somutlaştırır.

3. Ödül değil, geri bildirim verin

“Ne kadar uzun süre odaklandın, fark ettin mi?”diyerek davranışın fark edilmesini sağlayın.

4. Dikkat dağıtıcıları azaltın

Çalışma ortamını sadeleştirin: masa üzerinde yalnızca gerekli materyaller olsun.

5. Rutin oluşturun

Günlük tekrar eden bir düzen çocuğun beynine “şimdi odaklanma zamanı” mesajı verir.

🧩 Ne Zaman Uzman Desteği Gerekir?

Eğer çocuk:

• Dikkatini toplamakta uzun süredir zorlanıyorsa,

• Okul başarısında belirgin düşüş varsa,

• Ebeveyn veya öğretmen sürekli “dalgın, unutkan” diyorsa,

• Özgüveni azalmış ve “ben zaten yapamıyorum” diyorsa,

bir uzmandan destek almak gerekir.

MOXO Dikkat Testi gibi objektif ölçümler, çocuğun dikkat becerilerini sayısal olarak değerlendirmemize yardımcı olur. Ardından Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) temelli dikkat geliştirme programlarıyla hem çocuk hem aile sürece aktif olarak katılır.

🌷 Unutmayın

Dikkat eksikliği bir “eksiklik” değil, beynin farklı çalışma biçimidir. Doğru stratejilerle bu farklılık, güçlü bir odaklanma becerisine dönüşebilir. Her çocuk dikkatini yönetmeyi öğrenebilir; önemli olan, bu süreci sabır, anlayış ve doğru rehberlikle desteklemektir.

Dikkat eksikliği çocuğun kim olduğunu değil, sadece nasıl öğrendiğini gösterir. Biz yetişkinler olarak onlara nasıl odaklanacaklarını öğretiriz, neye odaklanacaklarını değil.